Friday 10 April 2015

Kundalikning bir sahifasidan: Bugun va Blogerlar haqida

Soat 00:33. Dars qilyabman. Hozirgina Telomerlar va telomerazalar haqida maqola yozib tugatdim. Umuman olganda bu hisobotga o’xshagan maqoladan hozircha ko’nglim to’lmadi. Ommaviy madaniyat haqida ham yozish meni jilmayib kutib turibdi. Hali bugunga o’qishim uchun rejalashtirganlarimni 40 fozini ham o’qib ulgurmadim. Ammo shunga qaramasdan bugungi kun uchun shukr. Bugun Sog’uniy hazratlari hayotlari haqida ajoyib diplom ishining xomaki nusxasini topib oldim, keyin uni manga sovg’a qilishlariga majburladim. O’qigim kelyapti. O’qib tugatsam kichikroq qilib maqola yozsammikin? Ularning nabiralari - domlamning xotiralari bilan sayqallab yozsammikin… Darvoqe, bugun uch marta “qizardim”. 
Birinchi qizarishni nomini “hijolatchilik” deb nomlayman, domlamdan kitob olgandim shuni qaytarib olib borganimda vaqtliroq qaytarmaganimdan hijolatdan qizarib ketdim. Ustozim shunday ajoyib “dakki” berdilarki, beixtiyor ichimda “Sog’uniy hazratlarini nabiralarida, tanbehlari ham erkalashdek, shirin nasihatdeka” deb yubordim. Vaqtliroq qaytarmoqchidim, u kitobning ayrim joylarini yozib qoldim, shu sabab ulgurmadim… Axir u kitobni boshqa yoqdan topolmadim, elektron versiyasi ham yo’q. Buni ustiga tarixni asl ranglarining bir qismchasi ochib berilgan bu kitobni yaxshi ko’rib qoldim.  Bundan ytashqari men o’zimga ilinganim shu kitobni, ukalarimga ham ilindimda. Ammo, shunga qaramasdan, yana kitob berib turadigan bo’ldilarJ.
Ikkinchi qizarishni nomini “uyatdan qizarish” deb nomlayman. (: . Qandli diabetga javobga genlar haqida ikki uchta maqolani o’qishni aytgandila ustozim, yodimdan ummuman chiqib qolibdi, bugun laboratoriyada ish yo’qku deb qo’shiq eshitib, tennislar o’ynab qaytib kelsam, ustozim xonalariga chaqirib, xulosalarimni so’rasalar bo’ladimi?!(( Biofizik ustozimni gaplari yodimga tushib ketdi: “Eh Dilnavoz, dangasa tomirlaringiz har doim faol” derdilar. Darvoqe ustozim oktyabrda  chet eldan keladilar, kelgunlaricha bir dunyo maqolalarni yozib IELTSni olib, dissertatsiya ishimni yozib bo’lib ularni LOL qilib qo’yishni maqsad qildim. Shu maqsadlarni qildimuuu yana ularni: “Dilnavoz siz doim kelasi zamonda gapirasiz, o’tgan zamonda gapirganizni, “shu ishni mana vaqtida qildim” degan gapizni eslolmayman” deganlari yodimga tushib qoldi)). Umuman olganda ayb mandayam emasda, maksimal darajada harakat qilsam ham ulgurmasam nima qilay axir?! J
            Uchinchi qizarishni nomini “Jaxldan qizarish” deb nomlayman. Bugun marshrutkada bir qiz “yo’l puli qancha” deb so’raganda haydovchini “ko’rga hassadek qilib yozilgan ko’rmayabsizmi?” degan so’zlaridan “kechirasiz amaki, ko’zim o’tmaydi” deb ma’yus tortgan qizni ko’rib haydovchidan jaxlim chiqib qizarib ketdim… Ammo, hech narsa demadim((. Halimlik, muloyimlik qilishga buyurilganmizku, oddiy so’zlargada e’tiborliroq bo’lishimiz kerak ekan… Ba’zan, odamlarni ranjitib qo’yaman… Ba’zan men ham qo’pollik bilan mehrli dillarni yaralaganman… Muloyimroq, yaxshiroq bo’lishim kerak. Bandasi haqqidan kechmaydi…
            Darvoqe, bugun blog.telegraf.uz’ga kirsam Blogerlar tanlovining keyingi bosqichiga o’ta olmabman. Umuman olganda buni kutgandim (: . Chempionat haqida ikki og’iz. Bu chempionat uchun birinchi Blogerlar chempionatiga qaraganda ancha ko’proq  mehnat qilingani sezilib turibdi. Tanlov uchun berilgan blogpostlar ham ajoyib, ayrimlari odamni ilhomlantirsa, ayrimlari hayajonga soladi. Ba’zi blogpostlardan esa olam olam ma’lumot olsa, nimanidir o’rgansa bo’ladi. Masalan Sanjar Said akaning, Muzaffar Qosimovning, Jamshid Xoliqulovning, Otabek Yo’ldoshevning blogpostlarini shu jumlaga kiritaman.  Ayrim blogpostlarning hikoya janrida ajoyib “tilda” yozilishi esa  adabiyotimiz kelajagida yangi quyosh chiqayotganidan darak bergandek odamni shodlantiradi, “Soyabon” va “Tantiboyvachcha” kabi blogpostlarni fikrimni dalili sifatida keltirishim mumkin. Odamni yaxshilikka undaydigan, ibratlanishga chorlaydigan, fikrlarini charxlaydigan blogpostlarni o’qib ham mazza qildim. Bularni Jumlasiga Gulruxsora Xudoyberdiyevaning “G’urra”, Iqboljon Yusupovning “Hayot surati”,  Feruz Muhammadning “O’lim meni da’voladi” kabi blogpostlarini kiritishim mumkin. Hattoki blogpostlarga yozilayotgan kommentlar ham ajoyib. O’z o’rnida bildirilayotgan tanqidlar, maslahatlar, fikrlar beiz ketmasligiga ishonaman. Men uchun ushbu bosqichning champion blogposti esa Zilola Bahorni “Dadamga” blogposti. Men dunyodagi eng yig’loqi qiz bo’lsam kerakki, bu blogpostni o’qiganimdan buyon shu blogpostni eslasam ko’zimda yosh halqalanadi, yuragim entikadi. Faqatgina dugonam bo’lgani uchun emas, blog ochishimha turtki bo’lgan insonlardan biri bo’lgani uchun ham Zilola Bahorga, Zilola qatorida blogpostlari bilan doim bizni zeriktirmaydigan, men doimiy o’quvchilari bo’lgan Bamaylixotir, Dilrabo, Gulruxsora, Sanjar Said aka, Kama Noir, Abror Qodirov, Diyor Imomxo’jayev, Aziz Qarshiyev, Sherzod G’aybullayev va boshqa yarim finalga yo’l olgan blogerlarga omad tilayman. Biz sizni o’qiyabmiz, va ajoyib blogpostlar kutib qolamizJ.
            Tanlov tashkilotchilariga, hakamlarga o’z minnatdorligimni bildiraman. Vaqt oltin, Ana shu oltin vaqtlari ayamasdan blogpostimni o’qiganlarga esa vaqtingiz uchun rozi bo’lingizlar deyman.
Assalomu alaykumJ
9-apreldan 10- aprelga o'tar kechasi. 2015.
Soat: Tun 01:15

P.S: Shundoq blogpostni joylayman deb internetni yoqishimni bilaman, trafigim tugab qolibdi. Shu sabab ertaga kunduzi joylashga qaror qildim)

Sunday 5 April 2015

Salom bahor :) : “apshu” :(



Bahorning tashrifi ko‘ngillarni quvontiradi, gullarning ifori, kurtaklarning ochilishi, guldan gulga quvnab yurgan kapalaklar odamning bahri dilini ochadi. Ammo, shunday go‘zalliklardan bahra olishga “allergiya” nomli “dushman” halaqit beradi. Fevralni boshlaridanoq meni o‘ylantirgan mavzu shu: Allergiyadan xalos bo‘lish. Chunki o‘ylashimcha har qanday darddan halos bo‘lishga intilish bu shukronalikning ko‘rinishi. Sizni bilmadimu, daraxtlarning gullashi bilan shu aksirish men bilan dugona bo‘lib oladi. Gullarning changlanish davridaku asti qo‘yavering. Avval ham allergiyadan qutulish haqida o‘ylagandimu ammo chora ko‘rmagandim hech. Bu yil chorani kitob o‘qib, allergiyani sabablari va kelib chiqishidan boshladim birinchi qadamni. Hozirgi kunda dunyoning 37 foiz aholisi allergiyadan azob chekadi.
Allergiya — kishi organizmida tashqaridan ta’sir qiluvchi allergenlik xususiyatiga ega bo‘lgan har xil yot moddalarga nisbatan paydo bo‘ladigan o‘ziga xos reaksiyadir. Allergiya immun sistemaning pastligi ya’ni immunodefitsit sababli kelib chiqadi.
Allergiya organizmga turli yo‘llar bilan, og‘iz, nafas yo‘llari, teri orqali va nasliy moyillik bilan kirib keladi. Allergiyaning kelib chiqishiga asosan allergenlar sabab bo‘ladi. Allergenlar allergiya keltirib chiqaruvchi genlar hisoblanib ular ikki xil bo‘ladi: ekzoallergenlar(turli xil bo‘yoqlar hidi, o‘simliklarning gul changlari, hayvon mo‘ynalari) hamda endoallergen(oziq-ovqat mahsulotlari:qovurilgan go‘sht, tuxum oqsili, baliq, shokolad, sitrus mevalari, dorilar antibiotiklar, zardoblar, sulfanilamidlar va b.sh.) lar.
Allergiya yuqumli kasallik degan tushuncha hozir juda ommalashgan. Ammo,  allergiya yuqumli emas. Allergiya asosan hayot davomida orttirib olinadi. Bunda yuqorida ta’kidlaganimizdek asosan immunitetning passiv holati  sabab bo‘ladi.
Allergiya nasldan naslga beriladigan xastalik hisoblanadi. Farzandlar allergiyaga moyillik bilan tug’uladilar,ko’p hollarda.
Bahorgi allergiya sabab nafas bo‘g‘ilishi,tomoq qirilishi, burun qichishishi va bitishi, aksirish, yo‘tal, ayniqsa, nafas olishi va chiqarishi og‘irlashadi, shamollashga o‘xshab ketadi. Yuqoridagi sabablardan ham ko‘rishimiz mumkinki, allergiya to‘laqonli hayot tarziga putur yetkazadi. Hayot go‘zalliklaridan bahra olishga halal beradi. Bundan tashqari, aytganimizdek nasldan naslga o‘tishi mumkin. Allergiyadan xalos bo‘lish uchun allergologlar turlicha tavsiyalarni berishadi. Men sizga hayotda qo‘llanilgan, o‘z effektiga ega bo‘lgan allergiyadan xalos bo‘lish choralari haqida maslahat bermoqchiman. Roppa rosa bir oy davomida qilgan parhezim va allergiyaga qarshi kurashim beiz ketmadi. Bugun ataydan, gullagan daraxtlarning taglaridan piyoda yurdim, oduvanchik pufladim, momoqaymoqning “par”lari uchib yurgan joylardan kezdim. Ishonasizmi, g’inq etmadim)) Yo‘talmadim ham, aksirmadim ham. Faqat burnim baribir sal pal bitdi. L
Ushbu natija ham yaxshi natija men sizga aytsam, bunga erishish uchun kun tartibim va taomnomamga e’tiborimni qaratdim.
Buning uchun eng avvalo immunitetni oshirish talab qilinadi. Keksalarimiz ayni bahorni “ilik uzdi payt” deyishadi. Bu bejizga emas. Bahorda immunitet pasayadi. Shu sababdan immunitetim zo‘r ishlayabdi deganlar ham bahorda ba’zam kasalliklarga taslim bo‘ladilar. Immunitetni oshirish uchun vitaminga boy mahsulotlar jumladan Sut, Qatiq, Olma, Sabzi, Piyoz va sarimsoq piyozi
Sedana yog'i (kuniga 1 choy qoshiq), Turshak, olma qoqisi va ularning damlamalarini istemol qilishni tavsiya qilinadi. Eslatib o‘taman ushbu immunitet oshirish usuli faqat allergiya bilan og’rigan bemorlar uchun. Keyin, men sedana yog’ini ikki kunda bir 0,5 choy qoshiq icholdim. Sedana yog’ida o‘limdan boshqa hamma narsani da’vosi bor deyishadi. Sedana yog’ini ovqatdan 10 minut oldin 10 kun davomida iching.   
Allergiyadan xalos bo‘lish uchun bir muddat parhez qilish talab qilinadi. Ushbu parhez asosan allergic reaksiyalarni kamaytirish uchun qilinadi. Parhez uchun sitrus mevalar, yong‘oqlar yeryong‘oq, bodom, xandon pista, yangi va tuzlangan, ikra, konservalar, parranda go‘shti, shokolad va uning turlari, o‘ksus, qalampir, mayonez, xren, tomat, baqlajon, qo‘ziqorin va tuxum, qaynatilmagan sut, dukkakli mahsulotlar, alkogol va alkogolli, rangli ot go‘shti va uning mahsulotlari, qizil rangli mahsulotlar, qizil lavlagi, qizil olcha va hokazolar taomnomadan olib tashlanadi.

Nafas yo‘llari bilan bog’liq allergiyalar juda xavfli bo‘lib, allergik xastalik bilan og‘rigan bemor o‘z vaqtida davolanmasa, bronxial astmaga aylanib ketishi mumkin. Burun bitgach, odam to‘liq nafas ololmaydi, kislorod yetishmasligi natijasida boshda ham og‘riq boshlanadi. Kislorod yetishmovchiligi ko'plab kasalliklarni keltirib chiqaradi.
Agar sizda allergiya yangi boshlangan bo‘lsa, yuqorida taqiqlangan mahsulotlarni bir oy umuman iste’mol qilmang. Ertalab uyg’ongandan kamida 100 ml suv iching va mumkin bo‘lgan mahsulotlar bilan 15 minutdan keyin nonushta qilasiz, tushlik ham xuddi shu tarzda olib borilishi kerak. Kechqurun uxlashdan oldin ham suv yoki qatiq ichish tavsiya qilinadi. Nafas yo‘llari bilan bog’liq bir qancha mashqlar olib borilishi tavsiya qilinadi. Ertalab yugurish. Yugurganda hansirab qoladigan darajada emas. Sport to‘g‘ri ovqatlanish bilan birga olib borilmasa, foydasi sezilmaydi. Kuniga 4-5 marotaba toza suv bilan burunni va tomoq yo‘llarini chayish kerak. Ertalab va kechqurun chuqur nafas olib chiqarish mashqlarini qilish tavsiya qilinadi. 
"Siz bizga sog'lom keraksiz" deydiyu bir reklamada, shunga o'xshash -  biz hammaga sog'lom kerakmiz, avvalo o'zimizga :). Berilgan omonatni o'zimiz ehtiyot qilaylik.