"Erkinlik -bu yolg'on gapirmaslik huquqidir..."

Erkinlik - bu  yolg'on gapirmaslik huquqidir.

Hayotning buyuk savoli odamlar orasida qanday yashash.

Kamdan-kam odam san'atni anglashga qodir.

Yozish- minnatsiz yumush demakdir.

Menda shunday tuyg'u borki göyo men bir maromda tubanlikdan kötarilayotgandekman.

Har qanday insonni hayotida buyuk tuyg'ular kam,mayda hislar köp böladi. (Albert Kamyu kundaligidan)

“Erkinlik - bu  yolg'on gapirmaslik huquqidir. “

Bu jumlani mohiyatiga yetishim uchun – erkinlikni rost gapirish uchun eng zo’r imkonligini anglashim kerak bo’lgan ekan. Bu so’zni anglashim uchun kimdir yolg’on gapirishimni istashi kerak ekan va kimnindir istagi, yuz xotiri uchun yolg’on gapirishga majbur bo’lishim kerak ekan. Yomon odamni yaxshi deyish oson – man uchun. Chunki hadislarda, “Birodaringiz haqida yaxshi gumonda bo’ling” deyilgan… Ammo “yaxshi odamni yomon odam de” desalar, va u aytgan odam sizdan o’tinib so’rasa, haqiqatni yashir desa, hazm qilish qiyin bo’lar ekan. Sizni yolg’on gapirishingizni, yolg’on gapira olishingiz tasavvur qila olishlari bu dahshat! Ha, dahshat!

Men magistrga bilimim bilan kirdim deb xursand bo’lsangu ayrimlar kinoya bilan qarasa “Bilim bilan kirib bo’larkanmi” deyishsa, o’qlov bilan boshiga solgingiz kelar ekan. Axir, sizga ishonchla boquvchi ko’zlarga o’rganib qolganingizdan keyin , og’ir botar ekanda bu nigohlar.  “Haqiqat yo’q “ deb jar solayotganlarning o’zlari emasmi haqiqatni oyoqlarini kishanlayotgan! Maylimi gapirsam, Maylimi ROST gapirsam?! Erkinlik – baxt! Erkinlik – ne’mat! Erkinlik – rost gapirish, rost gapira olish huquqi!

“Hayotning buyuk savoli - odamlar orasida qanday yashash.”

         Odamlar orasida qanday yashash kerak? O’rgating menga shuni. Dillarni og’ritmay yashashni o’rgating menga ham. Kimdir biladimi? Kimdir qaysidir yo’lni ko’rsatadimi? Qanday yashash mumkin o’zi - o’zdan xotirjam bo’lish uchun?! Jamiyat turfa odamlarga to’la: Tavfiqli, rostgo’y, mehribon , qahri qattiq, mard, nomard, yolg’onchi, paxtachi, samimiy- hammalarini dilini og’ritmaslik uchun qanday yashash kerak o’zi?! Ha, bu hayotning buyuk savoli… Hameleon bo’libmi?!

Yo’q yaxshisi o’rgatmang, o’rganmayin. O’zimcha yashay. Hay mayli hamma rozi bo’lmasa bo’lmas. Boshqacha bo’lish qo’limdan kelmaydi.

“Kamdan-kam odam san'atni anglashga qodir”

Ha… Xuddi shunday. Lekin men hayosizlikni san’at deb bilmayman. Yelkalari ochiq “Milliy madaniyat”imizni nomoyon qilishga “xizmat” qilayotganlarni tushunishga aqlim yetmaydi. Ularni tushunishni xohlamayman. Tohir Malik aytganlaridek: "Hayosizlik bu san'at emas". Tohir Malik o'zlarining asarlarida hayoning mohiyatini tushuntirar ekanlar "O'tgan kunlar"dagi Kumush va Anna Karenenadagi Anna ni solishtiradi. O'qigandirsiz ikki asarni ham a? Kumushning o'limi yodingizdami? Qanday go'zal o'ladi u! Anna Karenenaning qayerlarda qolgan jasadi haqida o'qigandursiz? ... hayo va hayosizlik orasidagi qadamlar bu...
Askiyalar haqida ham ikki og'iz to'xtalib o'tsam, Umrimda bir marta Million degan millionchilarni konsertini adashmasam 30 foizini ko'rdim! Hayf! San;at degan nom xayf! San'at odamni quvontirishi, qalbni sokinlashtirishi, miyani quvvatlantirishi, dam oldirishi kerak emasmi?! Agar millionchilar san'at ko'rsatgan bo'lsa haqiqatda men san'atni tushunmas ekanman. Xohlamayman ham tushunishni. Kulgu, askiya zo'r janr. Abdulla Qodiriyning hajviyalarini eslaysizmi? Nahotki hajv bu behayolik bo'lsa, nahot Qodiriylar rostdan ham endi tug'ilmasa. Nahot, kelajakda farzandlarimizni har qadamda hayosizlikdan himoya qilsak. Bu ketishda kelajak avlod san'at deganda sharmsizlikni tushunib qoladiku! Bu ketishdakelajak avlod San'atdan jirkanib o'sadiku. Yoki aksincha botqoqqa o'zi ham botadi. 

Menga tasviriy san’at yoqadi. Qachondan bilmadim.  Har holda, Skverdagi rasmlarga uzoq tikilib qolaman. Yaxshi ko’raman ularni tomosha qilishni , balki bunga rasmlardagi tabiiylik sababdir…

Baribir negadur, oxirgi paytlada qo’shiq san’atini anglolmayabman.

“Yozish- minnatsiz yumush demakdir.”

Yozish juda yoqimli ish. Har holda manga shunday. Bekor qoldimmi yozaman – she’rmi yoki nimaladur va yoki kundaligimga o’qigan kitoblarim haqida…

Yozish minnatsiz ish. Vaqtingiz ketadi – ammo iz qoladi. Masalan xotiralar. Yoki, “dardingizni kimgadir ochib sochish” uchun odam topolmayotgan vaqtingiz yozish juda yoqimlida. Eng muhimi yozayotganingizda odamlarni joniga tegmaysiz. Dardni aytgandan yozgan ma’qulroq. Quvonchni esa baralla aytish kerak, lekin eslab turish uchun kundalik sahifalariga quvonchli kunlar uchun ham joy ajratsak bo’ladi. Faqat – umrimiz yozish bilan o’tib ketmasin:)

“Har qanday insonni hayotida buyuk tuyg'ular kam,mayda hislar köp böladi.”

Hoy, o’qiyabsizmi, eshityabsizmi?! Mayda hislar deb e’tibor qaratmayotganingiz buyuk tuyg’udir ehtimol?! Mayda hislar bilan qolib ketmang, bu sizga yarashmaydi. Bizga, hech kimga yarashmaydi . Jim qolmang, kichik kichik sukutlar  bir kun kelib portlashlarga albatta olib keladi. Uning ortida esa Buyuk yo’qotishlar turibdi… Anglaganda esa kech… Hay mayli… faqat… Mayda hislar bilan yashashga o’rganib qolmang…

 Bundoq o'ylab qarasam, Kamyu bilan kudaligimizdagi bitiklar o'xshab ketarkan...

Dilnavoz Berdieva Toshkan qizi